[vc_row][vc_column][vc_column_text]Denkt u dat er chemiebedrijven zijn die zich opzettelijk schuldig maken aan het overtreden van het Brzo (Besluit risico’s zware ongevallen)? Met de nadruk op opzettelijk? Veiligheid staat hoog in het vaandel in onze industrie en we besteden er veel tijd en geld aan. Weliswaar zullen niet alle bedrijven op trede vijf van de veiligheidscultuurladder van Hudson en Parker staan, waarbij veiligheid volledig is geïntegreerd in alle bedrijfsprocessen en in het denken en doen van de medewerkers, maar ik denk ook niet dat er veel bedrijven zijn die op trede één staan. Deze wordt omschreven als pathologisch waarbij in veiligheid amper tot niets wordt geïnvesteerd en ook niet in veiligheidsgedrag van medewerkers. We blijven continu aandacht geven aan veiligheid omdat we steeds beter willen. Opzettelijk schuldig? De rechtbank is dat wel van mening. In de vijf processen tegen vier bedrijven die gevestigd zijn op industriecomplex Chemelot en tegen Chemelot zelf staat in één van de uitspraken letterlijk: Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan het opzettelijk overtreden van het BRZO.
Risico’s
Overigens weet de rechtbank blijkbaar niet dat de overheid zelf spreekt over Brzo en niet over BRZO. In haar vonnis wordt gesproken over Proces and Instrumentation Diagram (P&ID) terwijl zelfs iemand die pas in de procesindustrie komt kijken toch al weet dat de afkorting voor Piping and Instrumentation Diagram staat. En als je Engels jargon wilt gebruiken, doe het dan goed en vergeet de tweede s van process dan niet. Komt niet gedegen over toch? Afijn, met veel juridische tekst probeert de rechtbank vervolgens haar ondeskundigheid te verbloemen. De ongenuanceerde en ongefundeerde uitspraken van de Officier van Justitie hebben veel schade berokkend. Blijkbaar mag een Officier van Justitie dit straffeloos doen. Waarom heeft de rechtbank geen deskundigen betrokken om hen te ondersteunen? Zaken zijn complexer dan ze lijken. Zo stelt men dat bij een lekkage de plant meteen moet worden gestopt. Blijkbaar mogen we geen tijd nemen om te kijken of er on stream reparatie kan plaatsvinden. Weet men wel dat een shut down en start up ook risico’s met zich meebrengen? Wat doen de Officier en de rechter als op hun auto-dashboard een rood lampje gaat branden? Meteen naar de vluchtstrook met alle gevaren van dien, of toch maar rustig doorrijden naar de eerstvolgende veilige parkeerplaats?
En waarom nu ineens deze rechtspraken over een aantal incidenten die tussen de vijf en negen(!) jaar geleden hebben plaatsvonden. Ook die vraag heb ik niet beantwoord gezien. Best apart, als je je realiseert dat in de jaren daarna geen ernstige incidenten meer hebben plaatsgevonden. En dan toch vervolging met ook de nodige boetes. Wat is het nut daarvan? Bij opvoeding leren we dat belonen beter werkt dan straffen. Ik ken daarover een anekdotisch verhaal. Vlak voor de opstart van een plant na een turnaround meldde een monteur dat hij dacht een stuk gereedschap te hebben achtergelaten in het turbinehuis van een stoomturbine. Inspectie leverde een dag vertraging op. Werd de monteur gestraft? Nee natuurlijk niet. Hij werd gecomplimenteerd voor zijn melding. Als hij deze melding niet had gedaan en de turbine zware schade had opgelopen, had de plant mogelijk pas vele weken, of zelfs maanden later kunnen worden opgestart. Straffen leidt tot minder meldingen is al lang bewezen, dus wat schiet je ermee op?
Afgegleden
Je kunt je afvragen waar we in Nederland mee bezig zijn. Bijna tien jaar geleden had ik een geheimzinnige afspraak met twee geheime agenten van één van de Nederlandse opsporingsdiensten. Zo geheim dat we niet op hun kantoor afspraken, maar in een hotel. Blijkbaar kenden ze mijn betrokkenheid bij de chemische procesindustrie, want ze vroegen mij om activiteiten te melden die niet door de beugel konden. Ik heb hen geantwoord dat ik niet dacht dat zulke onregelmatigheden zich zullen voordoen. Het openbaar ministerie en ook de rechtspraak lijken dan ook te zijn afgegleden, zoals wel heel duidelijk werd bij de toeslagenaffaire. Hoogleraar Besturen van Veiligheid Ira Helsloot zegt naar aanleiding van de Chemelot-processen letterlijk: ‘We hebben niet alleen een nieuwe bestuurscultuur nodig, maar ook een nieuwe, of eigenlijk ouderwetse, rechtstatelijke cultuur bij het Openbaar Ministerie.’ Ik ben het hartgrondig met hem eens.[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_column][/vc_column][vc_column][/vc_column][vc_column_text][/vc_column_text][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Henk Leegwater is onafhankelijk consultant.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
