Vrijwel alle grote (groene) waterstofprojecten in Rotterdam staan door de optelsom van te hoge netkosten, vertraging van de Delta Rhine Corridor (DRC) en onzekerheid over de raffinage-route stil. Of investeringen vinden inmiddels elders in Europa plaats. Dat schrijft Deltalinqs-voorzitter Victor van der Chijs in een brief aan de Tweede Kamer. De ondernemers pleiten voor versnelling van de energietransitie en lagere belastingen op duurzame energie om de toekomst van de Rotterdamse industrie te waarborgen.
‘Zo zijn in Duitsland waterstofprojecten twintig jaar vrijgesteld van de nettarieven, waar dat laatste juist hier één van de grootste knelpunten is voor de ontwikkeling van waterstof. Dit is extra zorgwekkend omdat juist Nederland alle troeven op het terrein van (groene) waterstof nu nog in eigen hand heeft’, waarschuwt Van der Chijs. ‘Ondertussen dreigen we dezelfde fouten te maken als destijds bij wind op zee waarbij Nederland haar eigen sleutelpositie liet lopen.’
Zo moet de aanleg van de Delta Rhine Corridor niet vertragen, maar juist versnellen. ‘Om zowel Nederland, Rotterdam, Moerdijk, Chemelot als de Duitse industrie op een duurzame voorsprong te zetten kan het niet zo zijn dat dit project vier jaar vertraagt zoals eerder deze zomer gedeeld met uw kamer. Rotterdam dreigt hierdoor een waterstofeiland te worden. Door in ieder geval vast aan de slag te gaan met aanleg van waterstof- en CO2-leidingen kan vertraging wel worden voorkomen. Uw steun hierbij is geboden dit mogelijk te maken’, roept hij het parlement op in actie te komen.
Kosten omlaag
Maar ook de de kosten van (duurzame) energie in het algemeen moeten volgens Deltalinqs verlaagd worden. ‘Met name groene waterstof als energiebron voor industrie en transport en als grondstof voor de chemie is nu nog veel te duur. Naast import van groene waterstof, zullen we óók onze eigen groene waterstofproductie op gang moeten brengen om de prijs naar beneden te brengen. Onder meer de Raffinage-route is extreem belangrijk om de blauwe en groene waterstofketen in Nederland op gang te krijgen. Juist nu dreigen bij de uitwerking van deze raffinageroute nationale koppen te worden geïntroduceerd die een pervers effect hebben. Door de vertraging van de ontwikkeling van groene waterstof en netcongestie is CCS ook nog belangrijker geworden in de tussenfase. Zaak is dit snel goedkoper en eenvoudiger te maken.’
Een grote belemmering voor de Rotterdamse industrie is volgens hem het uiterst oneerlijk speelveld ten opzichte van onze buurlanden (zeer hoge netkosten), overregulering, dumping/staatssteun vanuit Azië én de hoge energieprijzen in het algemeen. ‘Die gaan -als we niet snel handelen- op deze manier leiden tot een ingrijpende de-industrialisatie. Dit terwijl de vraag naar allerlei producten uit de industrie voor ons dagelijks leven niet afneemt en we de CO2-uitstoot zo in de praktijk verschuiven naar andere landen met waarschijnlijk zelfs een wereldwijd grotere footprint.’
Stilvallende productie
Met name de chemie in het havengebied heefft het momenteel ongekend zwaar. ‘Sluitingen (zie Indorama), stilvallende productie bij diverse locaties en zes kwartalen krimp op een rij hakken er zwaar in en dreigen Nederland nog afhankelijker te maken van bijvoorbeeld China voor vitale producten en grondstoffen voor bijvoorbeeld onze medicijnen, windmolens, voor de isolatie van onze huizen en voor cruciale kunststoffen. De urgentie van deze situatie is nog niet overal doorgedrongen’, waarschuwt Deltalinqs.
‘Ook stokken zonder ingrijpen de noodzakelijke bedrijfsinvesteringen in vernieuwing en groei die Nederland juist nodig heeft op weg naar een schone en innovatieve economie. Want hoofdkantoren investeren niet in Nederlandse bedrijfslocaties als er te weinig zicht is op toekomstig rendement en stabiliteit, zeker als investeringsprojecten op wereldschaal met elkaar vergeleken worden.’
Flinke vertraging
Een grote belemmering voor de vergroening is de netcongestie die vrijwel overal in het havengebied de industrie parten speelt. ‘Een derde van alle duurzame projecten is vertraagd door onder meer die netcongestie. De nieuwe Cluster Energie Strategie voor het Rotterdamse cluster laat zien dat inmiddels maar liefst 80 van de 300 verduurzamingsprojecten flinke vertraging oploopt zonder versnelde verzwaring van de elektriciteitsnetten en nieuwe onconventionele maatregelen. Dit heeft een structureel hogere CO2-uitstoot van 2,8 Mton/jaar voor het cluster Rotterdam-Moerdijk tot gevolg’, aldus Van der Chijs.
Om te zorgen dat de industrie de energietransitie overleeft, pleit hij onder meer voor een verlaging van de netkosten. ‘De situatie is urgent. Nu concurreren onze bedrijven en groene waterstof en elektrificatieprojecten met de handen op de rug gebonden. Duurzame investeringen vallen stil omdat de business cases niet dicht te rekenen zijn. Netverzwaring betreft publieke infrastructuur die komende jaren wordt aangelegd en waar heel Nederland vele decennia profijt van zal hebben. Financier dit dan ook uit de algemene middelen net als dijken, spoorlijnen en wegen. Zorg ten aanzien van de netkosten in ieder geval dat er minimaal een eerlijk speelveld met de buurlanden ontstaat.’
Van der Chijs pleit dan ook voor een stabiel investerings- en ondernemersbeleid dat jaren mee kan. ‘Alleen dan zullen de duurzame investeringen die we nu over de grens duwen weer hier plaatsvinden en bouwen we aan een haven voor de toekomst die voor heel Nederland van waarde is; innovatief, schoon en concurrerend. De grote transitie-investeringen hebben een zeer lange terugverdientijd, een stabiel beleid moet dat ondersteunen.’
De Europese procesindustrie en energiesector staan op een cruciaal kruispunt. Hoge prijzen voor energie en grondstoffen vormen een uitdaging voor een toekomstbestendige industrie. Hoe zal Noordwest-Europa deze puzzel in elkaar zetten? En welke licentie zal de industrie hebben om te veranderen? Daarover gaat de European Industry & Energy Summit op 10 december in Rotterdam.
