Petrochem gebruikt cookies en scripts van Google om uw gebruik van onze websites geanonimiseerd te analyseren, zodat we functionaliteit en effectiviteit kunnen aanpassen en advertenties kunnen tonen. Meer informatie is beschikbaar in onze privacy- en cookieverklaring.
De waarde van water neemt toe nu de beschikbaarheid onder druk komt. Vanuit de Oranjerie van Paleis Soestdijk spraken vertegenwoordigers van de industrie, overheid en waterexperts over de huidige en toekomstige waarde van water. Bekijk nu de live talkshow en de pitches van de drie kandidaten voor de Water Innovator of the Year-verkiezing.
De waarde van water staat op een kantelpunt. Nederland heeft nooit last van watertekorten gehad, maar waterkwantiteit en -kwaliteit staat zo nu en dan wel onder druk. Dat merkte bijvoorbeeld Sitech bij de aanvraag van de nieuwe lozingsvergunning. Maar ook gedeputeerde Peter Smit van de Provincie Noord-Brabant ziet de druk op grondwaterbronnen toenemen. Smit wil daarbij de industrie niet dwingen zijn vergunning in te leveren, maar wil wel gezamenlijk nadenken over alternatieve bronnen.
Ook BASF wil graag alternatieve bronnen inzetten in zijn processen. In de gedachte van het Verbund-principe kan het afvalwater van het ene proces weer worden ingezet in andere processen. Dat de industrie beter kan samenwerken om de uitdagingen gezamenlijk aan te pakken, bewijst Evides Industriewater met de Centrale afvalwaterzuivering Botlek.
Het Nationaal Programma Groningen kent een subsidie toe aan North Water voor een industriewatertransportleiding naar Delfzijl. Deze leiding verbetert het economische vestigingsklimaat in Delfzijl en vergroot de beschikbaarheid van drinkwater voor Groningers. Ook in perioden van langdurige droogte.
De regio Delfzijl is momenteel volop in ontwikkeling. De groei van industriële activiteit en de komst van de bio-based chemie en waterstof-economie zorgen voor een toenemende watervraag. Om dit ‘industriewater op maat’ te kunnen leveren, onderzoekt North Water de mogelijkheid voor een duurzame industriewatervoorziening en -infrastructuur.
Nortwater wil een nieuwe transportleiding tussen Delfzijl en Appingedam aanleggen en deze aansluiten op de industriewaterleiding Garmerwolde-Eemshaven. Daarmee kan het bedrijf industriewater op basis van oppervlaktewater leveren aan de regio Delfzijl. Dit industriewater komt van de industriewaterzuivering Garmerwolde dat oppervlaktewater – en op termijn mogelijk ook RWZI effluent na aanvullende zuivering – als duurzame bron voor industriewater gebruikt. North Water bouwt ook aan lokale distributie, een verdeelstation en een verdere opwerkingsstap voor een deel van het water.
Duurzame bijdrage aan de regio
Met deze nieuwe waterinfrastructuur krijgen bedrijven die zich vestigen in Delfzijl toegang tot industriewater en voorkomt North Water onnodig drinkwatergebruik door de industrie. Perry van der Marel, Managing Director North Water: ‘Door te investeren in een duurzame industriewatervoorziening kunnen we industriewater leveren met oppervlaktewater als bron. Daardoor blijven drinkwaterbronnen behouden voor de drinkwatervoorziening en dragen we bij aan een toekomstbestendige regio Delfzijl. De toekenning van de bijdrage van het Nationaal Programma Groningen onderstreept dit.’
Nationaal Programma Groningen
De toekenning vanuit Nationaal Programma Groningen is voor North Water het startsein om de plannen samen met de diverse partijen en partners waaronder LTO Noord, provincie, Groningen Seaports, gemeente en de industrie Delfzijl verder uit te werken en op economische haalbaarheid te beoordelen. Van der Marel: ‘Voordat de leiding daadwerkelijk in de grond ligt, moeten er veel zaken worden geregeld. Zoals het ontwerp uitwerken, bestek opstellen, vergunningen aanvragen, met verschillende stakeholders overleggen en overeenkomsten afsluiten met landeigenaren en afnemers.’
Evides Industriewater is gestart met de bouw van een nieuwe slimme demiwaterinstallatie op de site van BASF in Antwerpen. De installatie gebruikt verschillende waterstromen uit de productie van BASF en zet restwarmte uit condensaat in voor verduurzaming van de zuivering.
Op dit moment zijn twee heimachines bezig met het heien van de ruim zeshonderd funderingspalen van de nieuwe demiwaterinstallatie van Evides Industriewater. De verwachting is dat dit tot de kerst van 2020 duurt. Daarna start de bouw van de hal en de demiwaterinstallatie. 2021 staat in het teken van de verdere realisatie en in het voorjaar van 2022 zal Evides het eerste water zuiveren.
Duurzaamheid
Als tweede grootste vestiging van BASF werkt de site in Antwerpen al enkele jaren sterk aan de ambitie van de BASF-groep om uiterlijk in 2025 duurzaam watermanagement toe te passen op haar grote ‘Verbundsites’ en op alle vestigingen in waterstressgebieden. BASF baseert zich daarvoor op de ‘European Water Stewardship’ standaard, die uitgaat van vier principes: gebruik maken van een duurzame wateronttrekking, verzekeren van een goede waterkwaliteit, behoud van beschermde gebieden, alsook continu verbeteren van de processen. In dit kader wordt onder meer onderzoek gedaan naar een verdere reductie van de waterfootprint door hergebruik van gezuiverd afvalwater.
Samen met Evides Industriewater zet BASF Antwerpen deze principes om naar de praktijk. Zo ontstaat duurzame waarde die tevens een bijdrage levert aan de Evides ambitie om in 2025 energie- en klimaatneutraal te zijn.
Hergebruik
In het ontwerp van de demiwaterinstallatie is ingezet op optimaliseren van het proces door hergebruik van verschillende waterstromen uit de productie en gebruik van restwarmte uit condensaat. Dit resulteert in efficiënter watergebruik en een lagere energie- en chemicaliënverbruik.
Deze technologiekeuze is ondersteund door het onderzoeksproject IMPROVED, met als partners onder meer BASF, de Universiteit van Gent, Hogeschool Zeeland en Evides Industriewater.
Ondanks dat Perry van der Marel nog maar net is aangetreden als managing director van North Water, is hij al langer betrokken bij wateruitdagingen in Noord Nederland. De afgelopen zes jaar werkte hij vooral aan een van de prestigeprojecten van het industriewaterbedrijf: de Zout Afvalwater Zuivering Installatie in Farmsum, vlakbij Delfzijl. Nu Northwater ook een industriewaterzuivering bouwt, verstevigt het waterbedrijf zijn rol als industriewaterpartner.
‘Hoewel de ZAWZI per 2008 een praktisch probleem oploste voor het afvalwater in Delfzijl, is de regionale relevantie van de zuivering behoorlijk toegenomen’, zegt Van der Marel. ‘De ZAWZI is een collectieve eindzuivering van het chemiepark in Delfzijl en het gezamenlijke afvalwater is zout van samenstelling. Deze situatie blijkt ook zeer geschikt om zout afvalwater uit de regio te verwerken, omdat het verontreinigingen verwijderd waarna het kan worden geloosd op zout oppervlaktewater’.
Meerwaarde
Van der Marel benadrukt dat North Water van meerwaarde wil zijn, en niet zomaar afvalwater wil verwerken. ‘Het moet gaan om zout water waarvoor andere goede verwerkingsopties ontbreken. Als de trend van verdroging en verzilting aanhoudt, ontstaan in de toekomst meer problemen met lozing van zoute waterstromen op oppervlaktewater in het binnenland. We behandelen nu bijvoorbeeld al zoutwater dat als testwater vrijkomt bij geothermiebronnen. Dit betreft een enkele duizend kuub zeer zout water per test. Circa tien keer zouter dan zeewater. Heel verontreinigd is dat water niet, maar toch is het afvalwater. Een ontdoeningsroute via de ZAWZI biedt uitkomst. We verwachten in de toekomst een toename in geothermieprojecten, waardoor de zuivering alleen maar relevanter wordt.
Dat geldt ook voor de behandeling van pekelwater van regionale kaasmakerijen, dat de ZAWZI ook sinds een jaar of vijf behandelt. Ook een onbetwistbare afvalwaterstroom, maar wel te zout voor lokale behandeling, omdat de kaasmakerijen nu eenmaal niet aan zee zijn geplaatst.
De bacteriën in de biologische zuivering zijn zeer speciaal. Niet alleen omdat ze industrieel afvalwater schoonmaken van verontreinigingen onder zoute omstandigheden, maar ook omdat ze korrelslib vormen. Daardoor bezinken ze veel sneller dan gebruikelijk. Van der Marel: ‘Dit heeft als voordeel dat we grote volumes aan zout water hydraulisch goed kunnen verwerken. Een positieve verrassing, omdat bij aanvang van de zuivering in 2008 er juist twijfels waren over slibbezinking onder zoute omstandigheden.’
Niet alleen
Van der Marel benadrukt dat een dergelijke oplossing voor individuele bedrijven niet snel uit kan. ‘De uitdagingen op het gebied van water worden dermate groot, dat bedrijven steeds meer zullen moeten samenwerken om de license to operate te behouden. Zo ook in Delfzijl. Daar bood de ZAWZI uitkomst voor de vele bedrijven op en rondom het chemiepark. Ze kregen steeds meer te maken met verscherpte regelgeving en moesten extra maatregelen nemen. Dit is voor de individuele bedrijven onbetaalbaar. Een gezamenlijke investering pakt niet alleen lager uit, maar bedrijven kunnen zich bovendienop hun corebusiness richten omdat North Water ze ontzorgt. Die investering namen wij ook voor onze rekening, waardoor bedrijven alleen een vaste prijs per vervuilingseenheid betalen.
Bijkomend voordeel is dat de gezamenlijke deelstromen voor een veel stabieler zoutgehalte zorgen, wat weer gunstig is voor de biologische zuivering. De volumegrootte maakt het ook interessanter om reststromen te verwaarden. Nu is dat alleen nog het zoute secundaire slib, wat we samen met waterschap Noorderzijlvest eerst van het zout ontdoen waarna ze het slib vergisten. We willen echter ook naar anaërobe waterbehandeling om uit het afvalwater en bij voldoende schaalgrootte methaan te produceren. Tot slot bevat het pekelwater relatief hoge concentraties aan fosfaat. In 2019 hebben we speciaal hiervoor een buffer gebouwd die het ook mogelijk moet maken calciumfosfaat als meststof terug te winnen. Vooralsnog nog onderzoek, maar een mooie kringloop als perspectief.’
Koelwater
Uitdagingen zijn er niet alleen op het gebied van industrieel afvalwater. North Water bouwt momenteel een industriewaterzuivering naast de RWZI van waterschap Noorderzijlvest in Garmerwolde om de regio Noordoost Groningen (Eemshaven en Delfzijl) van voldoende industriewater te voorzien. ‘Het aantal datacenters in de Eemhaven groeide de laatste jaren enorm en daarmee de vraag naar koelcapaciteit. Je kunt ze met drinkwater koelen, maar dat is niet duurzaam. Als bron voor de zuivering gebruiken we voorlopig nog oppervlaktewater van het Eemskanaal. We sluiten echter niet uit op den duur over te stappen op effluent van de RWZI. Als de vraag naar industriewater blijft toenemen, is het de vraag of er op den duur voldoende Eemskanaalwater beschikbaar is. Ook met het oog op droge zomers.
Anderzijds kan de inzet van effluent ook tot ketensynergie leiden. Het waterschap moet in de toekomst waarschijnlijk het effluent extra behandelen om organische microverontreinigingen te verwijderen. Dat water is daarna van zo’n goede kwaliteit dat we het eenvoudig in kunnen zetten in de industrie. We kozen dus niet voor niets voor deze locatie. Voor koelwater of uiteindelijk de productie van waterstof is hergebruik van effluent natuurlijk prima.’
Dat laatste vraagt om uitleg. ‘North Water kan voor de productie van waterstof in de Eemshaven van meerwaarde zijn’, zegt Van der Marel. ‘Partijen hebben zuiver water nodig om te kunnen splitsen in zuurstof en waterstof. Wij hebben in de Eemshaven al een distributienet voor industriewater. En in 2021 ook voldoende toelevering van water vanuit Garmerwolde. Het is dan, net als bij de demiwaterplant van Evides Industriewater in Rotterdam, een kleine stap naar een collectieve zuivering voor demiwater of zelfs ultra puur water in de Eemshaven. We verwachten daarbij dezelfde synergiën als bij de ZAWZI’.
Synergie
Wat vooral opvalt, is dat Northwater nauw samenwerkt met zowel zijn klanten als met de andere partijen in de waterketen. Van der Marel: ‘Om dit soort projecten betaalbaar te houden, moet je wel samenwerken. Met name de benodigde infrastructuur legt een zware last op de investeringssom. Om het water uit Garmerwolde naar de Eemshaven te krijgen, moesten we een leiding leggen. Waterbedrijf Groningen maakte van de gelegenheid gebruik om tegelijkertijd een drinkwaterleiding te leggen, terwijl Waterschap Noorderzijlvest een afvalwaterleiding toevoegde. Het is in zo’n multi-utility systeem ook eenvoudiger om een zijtak te realiseren naar Delfzijl om daar in voldoende industriewater te voorzien.
De wateruitdagingen die voor ons liggen zijn te complex om alleen aan te pakken. Er zijn veel synergie-effecten te halen door de verbinding aan te gaan met private en publieke partijen. We zullen toch investeringen moeten doen om economische groei niet ten koste te laten gaan van de ecologie. Laten we er dan voor zorgen dat we die zo laag mogelijk houden.’
Watervisie Congres 2020 in teken van Schaduwministerie van Water
Perry van der Marel is een van de keynote speakers tijdens het Watervisie Congres 2020 (13 februari, Tata Steel Velsen Noord). Samen met keynote speaker Klaas Vos (FrieslandCampina) en kandidaat Waterministers Bert Jan Bruning (Nedmag), Neldes Hovestad (Dow) en Marike Bonhof (Vitens) zoeken we naar de verbinding tussen de publieke en private waterwereld. Schrijf u dus snel in op de website van het Watervisie Platform.
Evides Industriewater opende vandaag officieel zijn tweede demiwaterfabriek (DWP2). De fabriek levert per uur achthonderd kuub demiwater aan 26 bedrijven in het Rotterdamse Havengebied. De tweede fabriek vergroot het totale volume demiwater dat Evides Industriewater kan leveren tot 2.200 kuub per uur. Het bedrijf vergroot bovendien de leveringszekerheid voor zijn industriële klanten met een redundant demiwatersysteem.
Hoewel de fabriek al een tijdje levert, wilde Evides Industriewater extra aandacht schenken aan het voor de industriewaterwereld prestigieuze project. De eerste demiwaterplant (DWPI) mag dan een groter volume demiwater produceren: DWP2 heeft een wat vriendelijkere milieufootprint. Met name de slibdroogbedden besparen veel energie omdat slib op natuurlijke wijze ontwatert. De natuurlijke manier van drogen vraagt wel behoorlijk wat ruimte. DWPI staat op de site van chemiebedrijf Huntsman, waar minder ruimte beschikbaar is. Daar koos men dan ook voor mechanische slibontwatering.
Proces
Het zuiveringsproces van DWP2 zelf lijkt in grote lijnen op die van DWPI. Evides koos er wel bewust voor om modificaties en geleerde lessen van DWPI mee te nemen in het ontwerp van de tweede installatie. Na dissolved air flotation and filtration, vijf units van elk 220 kubieke meter, volgen vier ontharders met sterkzure kationhars. Het ontharde water gaat naar de reverse osmosis dat de zouten verwijdert. Als laatste volgt nog een polish stap met een mixed-bed-ionenwisselaar. Na deze behandeling kan het water naar de vier buffertanks worden getransporteerd.
De reverse osmosis stap is nodig om de wisselende zoutconcentraties in het voedingswater het hoofd te kunnen bieden. Evides Industriewater gebruikt Brielse Meerwater, wat afhankelijk van de wateraanvoer wisselende zoutconcentraties kent.
Strategische ligging
De locatiekeuze aan de Dolfijnweg op de Maasvlakte is met name ingegeven door de strategische ligging ten opzichte van ruwwater en de demiwaterleiding. De installatie ligt niet ver van het Brielse meer. De capaciteit van de twee demiwaterfabrieken is voorlopig voldoende, maar als de uitbreidingsplannen van een aantal Rotterdamse bedrijven doorgaan, sluit de waterspecialist niet uit dat er een derde fabriek bijkomt.
Eind december is de nieuwe demiwaterfabriek van Evides Industriewater succesvol in gebruik genomen. De komende maanden wordt het tweede deel van de installatie gerealiseerd en stijgt de productiecapaciteit van DWP Maasvlakte naar 800 kubieke meter per uur. Hiermee kan het waterbedrijf, in combinatie met DWP Botlek, bestaande en nieuwe klanten in het Rotterdamse havengebied ook in de toekomst blijven voorzien van ultra puur demiwater.
Sinds 2010 levert Evides ultra puur demiwater vanaf DWP Botlek aan een groeiend aantal bedrijven. Vanwege de toenemende vraag is besloten een tweede demiwaterfabriek te bouwen. De plant op de Maasvlakte is qua technologie nagenoeg een kopie van de eerste DWP, die te vinden is op het terrein van Huntsman in Rotterdam. Met een capaciteit van ongeveer 800 m3 per uur zal DWP Maasvlakte diverse industriële klanten bedienen.
Het zuiveringsproces bestaat, net als het proces op de DWP Botlek, uit een combinatie van ionenwisselingstechnologie (IX) en membraantechnologie (RO). De toepassing van membraantechnologie als hoofdontzoutingsstap maakt het systeem minder afhankelijk van de zoutconcentratie in het voedingswater. Samen voorzien de fabrieken de Botlek, Europoort en Maasvlakte 1 en 2 van proceswater.
De DWP staat op het terrein van Huntsman Holland. Max van der Meer, algemeen directeur van Huntsman Holland, vertelde bij de opening dat toen hij enkele jaren geleden benaderd werd door Evides Industriewater, Huntsman zelf ook net bezig was met plannen voor een Demiwaterfabriek. De bouw van de DWP is het begin geweest van een langdurige samenwerking. Evides gaat ook het beheer en onderhoud van de afvalwaterzuivering van Huntsman overnemen. Van der Meer wil bovendien kijken hoever een gesloten loop voor watergebruik mogelijk is door op den duur ook afvalwater te reinigen en weer in het proces te brengen.
Oppervlaktewater heeft een hoger zoutgehalte dan drinkwater. Evides gebruikt de nieuwste technologieën voor de ontzouting van het water. Markus Flick, general manager van Evides Industriewater: Wij hebben bij het ontwerp van de DWP gebruik gemaakt van onze ruime ervaring in ontzouting van allerlei waterbronnen. We gebruiken de nieuwste technologieën, zoals het AiRO-concept. Dit concept is door het KWR Water Research Instituut in samenwerking met Evides Industriewater ontwikkeld en op de DWP voor het eerst op full-scale basis toegepast.
Bij officiële opening op het terrein van Huntsman Holland waren Jeannette Baljeu (Wethouder van Rotterdam voor Haven, Verkeer en Regionale Economie), Hans Smits (CEO Port of Rotterdam), Max van der Meer (Algemeen Directeur Huntsman Holland) en Peter Vermaat (CEO Evides Waterbedrijf) aanwezig. Kinderen van basisschool De Rank uit Rozenburg onthulden hun eigen schilderij op de gevel van de DWP. Daarin waren tekeningen en schilderijen over water door een kunstenares verwerkt.
Met een capaciteit van 1.400 kubieke meter per uur is DWP de grootste demiwaterinstallatie van Evides Industriewater en ook veruit de grootste in het Rijnmondgebied.
Bij de opening van de DWP tekenden Havenbedrijf Rotterdam en Evides Industriewater het contract voor de aanleg en levering van een service- en bluswaterinstallatie voor de tweede maasvlakte. Hiervoor wordt achttien kilometer leiding aangelegd die vanaf het vierde kwartaal van 2012 operationeel moet zijn.
