[vc_row][vc_column][vc_column_text]

Ongetwijfeld zullen in de toekomst nieuwe geografische gebieden een belangrijke rol spelen bij de energie- en grondstoffenvoorziening in de wereld. Maar vlak bestaande bassins als de Noordzee niet uit, stelt Dirk Smit. En zeker niet als we snelheid willen maken met de transitie. Immers, daar ligt al kostbare infrastructuur. En CCS en offshore wind zijn interessante nieuwe troeven. De chief scientist van Shell is een van de key-talkers tijdens EIES22.

Wim Raaijen

Weinig bedrijven hebben een eigen chief scientist. Shell heeft er wel een, en daar is Dirk Smit stiekem een beetje trots op. Als hoogste wetenschapper doet hij samen met collega’s onderzoek waarbij ze het liefst tot nieuwe en betere inzichten komen. Als onderzoeker waakt hij bovendien voor een al te dogmatische benadering. Over elektrificatie van de samenleving bijvoorbeeld. ‘Tegen het einde van deze eeuw is alles zeer waarschijnlijk geëlektrificeerd. Maar elektriciteit heeft vooralsnog twee grote uitdagingen: transport over grote afstanden en grootschalige opslag.’ Dat lossen we volgens Smit niet binnen een decennium op.[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1455723775392{padding-top: 20px !important;}”][vc_column][vc_column_text]

Kleine kernreactoren

Met hernieuwbare bronnen als zon en wind is er nog een derde uitdaging. De dichtheid waarmee de elektriciteit wordt opgewekt is relatief laag, stelt hij. ‘We hebben al eens berekend hoeveel waterstof Tata Steel straks nodig heeft om haar huidige staalproductie via de innovatieve direct reduced iron technologie te produceren. Om de benodigde waterstof via elektrolyse te produceren, heb je minimaal een windpark van tweeduizend vierkante kilometer nodig. En dat dus alleen voor Tata, wil je de huidige productie handhaven. Bovendien willen we nog veel meer elektrificeren. Windturbines en zonnepanelen leveren maar een deel van de tijd iets op, gemiddeld nog geen vijftig procent. Recent onderzoek laat zien dat heel grote windparken ook minder energievermogen per oppervlakte-eenheid opbrengen dan kleinere. Dat heeft te maken met de turbulentie in de lucht, veroorzaakt door draaiende windturbines. De transitie vraagt om veel energie met liefst een hoge dichtheid.’

Volgens Smit zijn er daarom naast zon en wind ook andere oplossingen nodig. ‘Kleinschalige kernreactoren bijvoorbeeld. De ontwikkeling van kernenergie heeft de laatste decennia echt niet stilgestaan. Het beeld van grote onveilige centrales met veel afval klopt steeds minder’, stelt Smit, die vindt dat we langzamerhand van het dogma rond kernenergie af moeten. ‘Uit onderzoek blijkt dat kleine kernreactoren veiliger zijn dan de traditionele grote en de investeringskosten liggen bovendien waarschijnlijk lager. Bij Shell doen we geen onderzoek naar de technologie zelf. We sponsoren wel onderzoek naar mogelijke toepassingen die deze kleinere reactoren kunnen hebben bij de decarbonisatie van met name zware industrie, mochten ze op de markt komen. Ze vormen mogelijk een heel goede combinatie met hernieuwbare elektriciteitsopwekking. Denk bijvoorbeeld aan kleinere installaties in industriële clusters. Dicht bij waar een enorme vraag is.’[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_row_inner][vc_column_inner width=”1/6″][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”2/3″][vc_column_text]Dirk Smit chief scientist Shell

Betaalbaarheid van nieuwe oplossingen moet voorkomen dat de transitie een feestje van de rijken wordt, of alleen het westen vooruithelpt.

[/vc_column_text][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”1/6″][/vc_column_inner][/vc_row_inner][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1457084948873{padding-top: 27px !important;}”][vc_column][vc_column_text]

Veertig procent voltooid

Uitsluiten van een technologie heeft volgens Smit in ieder geval weinig zin. ‘We moeten het pragmatisch benaderen en zoals we in de laatste IPCC-rapporten kunnen lezen, is er snelheid geboden om opwarming tegen te gaan. Dan is de belangrijkste vraag: wat decarboniseert er snel én op grote schaal?’ Voor toepassingen op grote schaal is het volgens hem belangrijk om, naast het klimaat, de beschikbaarheid en betaalbaarheid niet uit het oog te verliezen. Het is dus niet alleen een technologievraag. ‘Dat zal nog niet zo gemakkelijk zijn. In Europa verzanden we al gauw in principiële discussies. De oorlog in Oekraïne lijkt dat wel enigszins te veranderen.’

Het afgelopen jaar is heel duidelijk geworden hoe belangrijk aardgas nog is in ons energiesysteem. ‘De energietransitie wordt beheerst door afwegingen tussen economie, leveringszekerheid en klimaat. In Europa leren we nu de harde les dat alle drie noodzakelijk zijn en in balans moeten zijn.’

Volgens Smit kunnen grote internationale energiebedrijven een belangrijke rol spelen bij een evenwichtige transitie. ‘Stelselmatig demoniseren van bedrijven helpt daarbij niet. Ze begrijpen vaak juist meer dan andere partijen het belang van toeleveringsketens, en hoe die op te schalen. Helemaal de internationale bedrijven die gewend zijn om het voortouw te nemen in technologie-ontwikkeling. Het is essentieel dat zij zich nu maximaal gaan inspannen om de gevonden paden naar net-zero voor de consument zo goedkoop mogelijk te maken. Waardoor iedereen mee kan doen. Betaalbaarheid van nieuwe oplossingen moet voorkomen dat de transitie een feestje van de rijken wordt, of alleen het westen vooruit helpt. Dat zou tot grote mondiale spanningen kunnen leiden. Er wordt wel eens gezegd dat de industriële revolutie maar voor veertig procent is voltooid. Zestig procent van de wereldbevolking zou nog in een voor-industriële situatie leven. Grote groepen in bijvoorbeeld India en China krijgen nu ook meer geld, waarmee ze meer welvaart, energie en voedsel kunnen kopen.’[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1457085618456{padding-top: 10px !important;padding-bottom: 5px !important;}”][vc_column width=”1/4″][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”179171″ img_size=”large”][/vc_column][vc_column width=”1/4″][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1455723775392{padding-top: 20px !important;}”][vc_column][vc_column_text]

Doggersbank

Willen we snelheid maken met de transitie, dan kunnen bestaande infrastructuur en industriële clusters een belangrijke rol spelen, benadrukt de chief scientist van Shell. ‘Net als bij olie en gas zijn de mogelijkheden van wind en zon niet gelijkmatig verdeeld over de wereld. Op den duur zullen nieuwe ontwikkelgebieden waar wind of zonne-energie makkelijker kunnen worden geproduceerd, ongetwijfeld belangrijk en waarschijnlijk ontwikkeld gaan worden. Opbouw van nieuwe infrastructuur en industriële clusters kost echter veel geld en vooral ook tijd. Onze huidige olie en gas komt grotendeels uit een klein aantal gebieden waarvan sommige gebieden ook uitstekende locaties zouden zijn voor de productie van wind of zonne-energie. Denk aan de Noordzee, de Golf van Mexico en bijvoorbeeld het Midden-Oosten.’ Deze bassins kunnen een belangrijke rol spelen bij het versnellen van de transitie. Zeker op de kortere termijn. ‘Op relatief korte termijn kunnen lege gasvelden afgevangen CO2 uit de industrie opslaan.’

Neem bijvoorbeeld de Noordzee. Er is veel in ontwikkeling en er zijn ook mogelijkheden iets verder uit de kust. Smit: ‘Denk aan het gebied ten noorden van de Nederlands kust, of ten noorden van Schotland, waar fantastisch gebruik is te maken van veel en constante wind. Veel betere omstandigheden voor offshore wind zijn er niet. Tevens is de Noordzee geen diepe zee, waardoor de ontwikkeling van windparken technisch minder moeilijk is, denk bijvoorbeeld aan de Doggersbank, of de zuidelijke noordzee waar de zee soms maar twintig tot veertig meter diep is.’[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/6″][vc_column_text][/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]Dirk Smit chief scientist Shell

Kleine kernreactoren vormen mogelijk een heel goede combinatie met hernieuwbare elektriciteitsopwekking.

[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1457085587568{padding-top: 36px !important;}”][vc_column][vc_column_text]

Te duur

Het voordeel van sommige van de bestaande energie-bassins als de Noordzee is bovendien dat veel industriële infrastructuur in de Rotterdamse en Antwerpse havens nabij zijn. Daarnaast kunnen lege gasvelden onder de Noordzee CO2 uit de bestaande installaties opslaan. ‘Zeker in de overgang van fossiele naar circulaire en biogrondstoffen, en op den duur gaan we CO2 wellicht op andere manieren inzetten.’

De windparken, mogelijk in combinatie met elektrolyzers, kunnen de industrie voorzien van elektriciteit en chemische bouwstenen als waterstof en ammoniak. Denk bijvoorbeeld aan de 200 MW groene-waterstoffabriek die Shell nu gaat bouwen op de Maasvlakte. Goed nieuws dus voor Noordwest-Europa. Hoewel de huidige energiecrisis een schaduw over de toekomst van de industrie in Europa werpt, lopen de bestaande assets en infrastructuur niet zomaar weg. Sterker nog, ze kunnen de transitie volgens Smit dus versnellen. ‘Productie van waterstof of ammoniak zijn beide ook heel goede oplossingen voor energietransport en -opslag. Daardoor kan de variatie in de stroomproductie van windparken vooral voor zware industrieën het hoofd worden geboden.’

Rond de Noordzee bevinden zich bovendien grote bevolkingsagglomeraties. Smit: ‘Bevolkingscentra moeten binnen duizend kilometer van bijvoorbeeld windparken liggen. Anders wordt het veel te duur om elektriciteitsverbindingen aan te leggen.’ Zeker als daarbij aantrekkelijke ontwikkelingen in nieuwe kernenergietechnologie beschikbaar komen, hoeft de de-industrialisatie van Europa, een vrees die momenteel toeneemt, niet het bovenliggende scenario te zijn. In ieder geval niet in de visie van de chief scientist van Shell.[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_hoverbox image=”179174″ primary_title=”” primary_align=”left” hover_title=”European Industry & Energy Summit 2022″ align=”left”]

EIES22

Tijdens European Industry and Energy Summit 2022 (EIES22) op Chemelot verzorgt Dirk Smit een van de key-talks tijdens de opening op 29 november. In de middag staat hij ook op het podium bij een event van ARC CBBC.

EIES22 stimuleert ideeën, technologie, plannen en projecten voor de energie- en grondstoffentransitie, door relevante partijen en expertise uit heel Europa samen te brengen. Het evenement richt zich op verschillende onderwerpen, zoals emissievrije waterstof, chemcycling, energie-efficiëntie, elektrificatie, afvang, gebruik en opslag van koolstof, biobased ketens en meer. Al deze technologieën kunnen zorgen voor een duurzame toekomst. Ook deelnemen? Registreer via www.industryandenergy.eu.[/vc_hoverbox][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Dit artikel is verschenen in Industrielinqs 2022-05[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]