Volgens het brandstofrapport van het IEA kan de invoer van gas uit Rusland met meer dan een derde worden teruggedrongen. Het internationale energie agentschap ziet met extra tijdelijke maatregelen, mogelijkheden om deze verlagingen te verdiepen tot meer dan de helft.

De afhankelijkheid van Europa van geïmporteerd aardgas uit Rusland is opnieuw in een schril daglicht komen te staan door de Russische inval in Oekraïne. In 2021 importeerde de Europese Unie gemiddeld meer dan 380 miljoen kubieke meter gas per dag via pijpleidingen uit Rusland, of ongeveer 140 miljard kubieke meter voor het hele jaar. Daarnaast leverde Russische staatsbedrijven ongeveer miljard kuub in de vorm van LNG. De totale invoer van 155 miljard kubieke meter uit Rusland was goed voor ongeveer 45 procent van de gasinvoer van de EU in 2021 en bijna veertig procent van haar totale gasverbruik.

Het agentschap stelt een reeks maatregelen voor die de jaarlijkse afhankelijkheid van de EU van Russisch gas binnen een jaar met meer dan vijftig miljard kuub verlaagt. Het tienpuntenplan van het IEA om de afhankelijkheid van de Europese Unie van Russisch aardgas te verminderen omvat een reeks aanvullende maatregelen die in de komende maanden kunnen worden genomen. Zoals een grotere afhankelijkheid van andere leveranciers en het aanboren van andere energiebronnen. Ook kernenergie kan Maar ook het versnellen van de inspanningen om consumenten, bedrijven en de industrie de middelen te geven om schone en efficiënte alternatieven voor aardgas te gebruiken.

De helft minder

Het IEA bekijkt ook de mogelijkheden voor Europa om nog verder en sneller te gaan om de afhankelijkheid van Russisch gas op korte termijn te beperken. Dit zou wel ten koste gaan van de EU-uitstoot. Als Europa deze extra stappen zet, kan de invoer van Russisch gas op korte termijn met meer dan 80 miljard kuub, ofwel ruim de helft, worden verminderd.

In de analyse belichten de onderzoekers enkele compromissen. Het versnellen van investeringen in schone en efficiënte technologieën vormt de kern van de oplossing. Maar zelfs een zeer snelle invoering zal tijd vergen om de vraag naar geïmporteerd gas aanzienlijk te doen dalen. Hoe sneller de EU-beleidsmakers afstand willen nemen van Russische gasleveringen, hoe groter de potentiële gevolgen in termen van economische kosten en/of emissies op korte termijn. De omstandigheden verschillen ook sterk binnen de EU, afhankelijk van de geografie en de leveringsregelingen.

Tien punten plan

  1. Geen nieuwe gasleveringscontracten met Rusland ondertekenen. Impact: Maakt een grotere diversificatie van de voorziening dit jaar en daarna mogelijk.
  2. Russische leveringen vervangen door gas uit alternatieve bronnen. Effect: Verhoogt de niet-Russische gaslevering met ongeveer 30 miljard kubieke meter binnen een jaar
  3. Minimumverplichtingen inzake gasopslag invoeren. Impact: Verbetert de veerkracht van het gassysteem tegen volgende winter
  4. Versnel de ontplooiing van nieuwe wind- en zonne-energieprojecten Effect: Vermindert het gasverbruik met 6 miljard kubieke meter binnen een jaar
  5. Maximaliseren van de elektriciteitsproductie uit bio-energie en kernenergie. Effect: vermindert het gasverbruik met 13 miljard kubieke meter binnen een jaar
  6. Voer op korte termijn belastingmaatregelen in op windfall profits om kwetsbare elektriciteitsverbruikers te beschermen tegen hoge prijzen. Impact: Verlaagt de energiefactuur, zelfs wanneer de gasprijzen hoog blijven
  7. Versnel de vervanging van gasketels door warmtepompen. Impact: Vermindert het gasverbruik met nog eens 2 miljard kubieke meter binnen een jaar
  8. Versnel energie-efficiëntieverbeteringen in gebouwen en de industrie. Impact: Vermindert het gasverbruik met bijna 2 miljard kubieke meter binnen een jaar
  9. Stimuleren van een tijdelijke thermostaatverlaging van 1 °C door consumentenImpact: Vermindert het gasverbruik met ongeveer 10 miljard kubieke meter binnen een jaar
  10. Intensivering van de inspanningen om de bronnen van flexibiliteit van het elektriciteitssysteem te diversifiëren en koolstofvrij te maken. Gevolgen: De sterke banden tussen de gasvoorziening en de elektriciteitszekerheid van Europa worden losser gemaakt