De raffinaderij van Gunvor in Antwerpen gaat in tegenstelling tot haar zuster in Rotterdam voorlopig niet – en misschien wel nooit meer – open. De directie en de vakbonden zijn gesprekken begonnen over een collectief ontslag, waarbij 230 werknemers hun baan kunnen verliezen. 

Al sinds eind mei wordt bij Gunvor Petroleum Antwerpen (GPA) geen ruwe olie meer geraffineerd. Andere verwerkingsprocessen, zoals het ontzwavelen van diesel, liepen wel nog even door. Maar ook die worden binnenkort stilgelegd. Gunvor is van plan om de raffinaderij in de mottenballen te leggen. Dat betekent dat alle installaties worden stilgelegd, maar wel worden onderhouden om een eventuele snelle heropstart mogelijk te maken.

In de online talkshow Industrielinqs BREAK OUTS noemde Harry Talen van Engie een dergelijke maatregel het voorlaatste alternatief voor een asset owner. Het laatste alternatief is sluiting. Hij moest het een aantal jaar geleden ook met veel tegenzin onderdelen van de gasgestookte centrale van Engie in de Eemshaven in de mottenballen leggen. Inmiddels mag hij ze er gelukkig weer uithalen, omdat de sterren voor gasgestookte stroom inmiddels een stuk beter staan.

Olie uit Rusland

Of GPA weer in die positie komt, is maar zeer de vraag. In de stillegging van de raffinaderij lijkt veel tragiek van de huidige crisis bij elkaar te komen. Al jaren hangt het zwaard van Damocles boven de Europese raffinagesector. Er is sprake van overcapaciteit. En het lijkt er op dat de huidige crisis de langverwachte shake out definitief in gang zet. Grote geïntegreerde raffinaderijen in Rotterdam en Antwerpen van Exxon, Shell en Total hebben de afgelopen jaren daarom belangrijke moderniseringsslagen gemaakt. En ontspringen daardoor de dans. Waar kerosine en benzine een enorme vraagval hebben, kunnen deze raffinaderijen nog steeds andere producten kwijt, waaronder nafta voor de chemie en diesel voor de vitale sectoren.

Daarbovenop komt dat Gunvor in Antwerpen de te raffineren olie voornamelijk uit Rusland haalt. Juist die olie is duurder geworden. Die is minder beschikbaar door geopolitieke sancties tegen Iran en Venezuela.

Opslagterminal

Even leek ook de raffinaderij van Gunvor in Rotterdam het loodje te leggen. Maar na uitstel is vorige maand toch een grote turnaround van start gegaan. Daardoor lijkt het voorbestaan van deze raffinaderij voor de komende interval van vijf jaar geborgd. Het lijkt erop dat het hoofdkantoor van Gunvor de afgelopen maanden heeft moeten kiezen. De raffinaderijen in Rotterdam en het Duitse Ingolstadt blijven open, die in Antwerpen niet.

Kenmerkend is dat de directie benadrukt dat het collectief ontslag geen impact heeft op de terminalactiviteiten van GPA. Dat Gunvor de installaties in de mottenballen legt, betekent dat ze een heropstart niet uitsluit. Maar het lijkt er het meest op dat de site uitgekleed doorgaat als opslagterminal. Immers in tijden van enorme onbalans, zoals nu in de huidige crisis, is de vraag naar opslag het grootst. De bemensing van een dergelijke terminal kan Gunvor af met misschien tien procent van het werknemersbestand.